De Kilt

Een kilt is een knielang rok-achtig kledingstuk, met plooien aan de achterkant. Het vindt zijn oorsprong in de traditionele kleding van Keltische mannen en jongens in de Schotse Hooglanden. De dracht van de kilt werd voor het eerst vastgelegd in de zestiende eeuw als de ‘grote kilt’ en het dragen van de kleinere, meer moderne kilt ontstond in de achttiende eeuw. Het is pas sinds de negentiende eeuw dat de kilt wordt geassocieerd met de bredere Schotse cultuur en het Keltisch erfgoed in het algemeen.

De kilt wordt vaak gedragen tijdens officiële gelegenheden en sportevenementen en is gemaakt van een wollen stof met ruitpatronen. Hoewel tegenwoordig de individuele drager van de kilt zelf de kleuren en patronen bepaalt, werden in de negentiende eeuw een groot aantal ruitpatronen ontworpen die werden verbonden aan Schotse ‘clans’ en aan families of instellingen met een Schotse achtergrond.

'Tartan' of 'Schotse ruit'

Historici menen dat de ‘Schotse ruit’ in de zestiende eeuw is ontstaan in de Schotse Hooglanden. Leden van een ‘clan’ of familie, gebruikten natuurlijke middelen, zoals planten en bessen, om de wol te verven. Elke ‘tartan’ of ruitpatroon was representatief voor een bepaalde clan uit een bepaalde regio.

Op zijn simpelst gezegd is de Schotse ruit een geweven patroon met horizontale en verticale strepen. Maar het is echter veel ingewikkelder dan dit. Er zijn honderden verschillende combinaties van gekleurde strepen en ondergrondkleuren. Zo veel zelfs dat er zo’n 3000 patronen officieel geregistreerd staan.

De Schotse ruit stof wordt gebruikt voor verschillende traditionele Schotse voorwerpen, waaronder natuurlijk de beroemde Schotse kilt. Het patroon is ook in ruime mate aanwezig in de mode-industrie en veel voorbeelden hiervan zijn te vinden in de grote modemagazijnen.

De oorsprong van de kilt

De kilt zoals we die nu kennen vindt zijn oorsprong in de ‘brat’, een wollen plaid die zowel door Schotse als Ierse Kelten werd gedragen. Het uiterlijk van de wollen stof werd bepaald door de rijkdom van de drager. Mensen met geld droegen ruitpatronen, terwijl de armen het moesten doen met effen wol. Omdat de ‘brat’ nogal ruim was, het was een lap van zo’n vijf meter, werd de stof met een riem bij elkaar gebonden. Dit leidde vervolgens tot de uitvinding van de ‘great kilt’.

  Op deze video laat een trotse Schot zien hoe hij zijn kilt draagt. 

Deze grote kilt bestond uit een lengte dikke wollen stof en werd over een ondershirt met lange mouwen, een léine, gedragen. Het bovenste gedeelte werd als een mantel over de schouders gedrapeerd. Bij nat en koud weer kon hij ook over het hoofd worden gedragen. Het onderste gedeelte hing los van onder de riem.

De kleine kilt

Omdat het dragen van deze grote kilt niet altijd even praktisch was ontstond de 'small kilt', zoals we die nu ook nog kennen. Deze bestond uit het onderste gedeelte van de grote kilt met ingestikte plooien aan de achterkant.

Deze kleine kilt, een alom bekend symbool voor Schotland, wordt ook nu nog veel gedragen, vooral tijdens officieel gelegenheden, bruiloften e.d.

Volgende keer de 'Kimono'.